Астана қаласының Қоғамдық кеңесінің өкілдері елорданың арнайы оқу орындарының қызметіне мониторинг жүргізді. Сондай-ақ ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларды қолдау шараларымен танысты.
Бірінші олар 2017жылы пайдалануға берілген Астана қаласы әкімдігінің №1 арнайы мектеп-интернатына барды. Мекемедегі оқу-тәрбие процесі ақыл-есі дамымаған балаларға арналған мемлекеттік жалпы білім беру cтандартына сәйкес ұйымдастырылған. Сабақтар бекітілген оқу жоспарымен тәрбиеленушілердің ерекшеліктеріне бейімделген бағдарламалар негізінде өткізіледі. Бұлмектепте 600-ге жуық бала оқиды, олардың 90-ы үйде білім алады.Мұнда тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар бар, көп балалар арбамен қозғалады. Дәрігерлер, психикалық денсаулық орталықтары және арнайы мамандар аутизм диагнозы бар адамдарға қолдау көрсетеді.
— Арнайы сыныптардағы оқу-тәрбие процесі қолжетімді білім мен дағдыны қалыптастыруға, әлеуметтік бейімделуге, оқушыларды қоғамдағы тәуелсіз өмірге және еңбек қызметіне дайындауға бағытталған. Кестеге сәйкес топтық сабақтардан кейін барлық балалармен психолог, логопед, дефектолог, тифлопедагог, массаж терапевті, еңбек және жаттығу терапевті, қосымша білім беру мұғалімдері сияқты мамандар айналысады. Біздің педагогтар өздерінің кәсіби біліктілігін үнемі арттырып отырады, сондай-ақ қалалық және республикалық семинарларға, конференцияларға қатысады. Барлық білім алушылар мектепте ұзартылған режимде оқиды. Төрт рет тамақ беріледі. Қалада арнайы бағыттар бойынша балаларды тасымалдау қызметі бар, — деді мектеп директоры Ұлан Қуаныш.
Мектепте спорт залы, футбол,баскетбол және волейбол алаңдары, қысқы бақ, оқу залы бар кітапхана, акт залы,керамика кабинеті, сондай-ақ робототехника ,СТЭМ зертханасы, еңбек және тігін шеберханалары, Монтессори бөлмесі, сенсорлық түсіру, қозғалыс белсенділігі кабинеті сияқты қосымша білім беру кабинеттері жұмыс істейді. Тұзды шахта, бассейн және медициналық блок, бұл мектепте оқушыларды кешенді қолдау көрсетуге мүмкіндік береді.
Үйде оқитын балаларды түзету үшін ресурстық орталық бар. Болашақта балалардың осы санатын жеке психофизиологиялық дамытуды ескере отырып, қосымша білім беру секцияларына қатыстыру жоспарлануда. Жеке оқу бағдарламасын іске асыру уақыты өткеннен кейін әрбір оқушының жетістіктеріне талдау жүргізіледі және келесі жартыжылдық жұмысы жоспарланады. Сабақ кестесіне сәйкес балалар мамандармен түзету-дамыту және жеке сабақтарға, емдеу-сауықтыру рәсімдеріне қатысады. Жыл сайын жазғы демалыс кезінде жазғы мектеп жанындағы лагерь жұмысы ұйымдастырылады.
Екінші нысан Шыңғыс Айтматов көшесі, 41А мекенжайында орналасқан №3 психологиялық-медициналық-педагогикалық консультация болды. 18 жасқа дейінгі балалардың ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау үшін сауалнама жүргізетін білім беру ұйымында дамуында ауытқулары, оқуда қиындықтары бар, ақыл-ойы бұзылған балалардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтау жұмыстары жүргізіледі. Балаға диагноз қойылғаннан кейін мұғалімдер ұсыныстар мен түзету бағдарламаларын әзірлейді. Мұндай кабинеттердегі балалармен психологтар, дефектологтар, логопедтер, балаларға мектеп ішіндегі оқу дағдыларын, бейімделу мен әлеуметтік дағдыларды жақсартуға көмектесетін мамандар жұмыс істейді.
Мониторингтіңкелесіекінысаны -№2психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті және №5 психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті болды. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен олардың отбасыларына кешенді психологиялық-педагогикалықкөмек көрсететін арнайы білім беру ұйымында дефектологтар, психологтар, логопедтер, тифло-және сурдопедагогтар түзету дамыту бағдарламаларын жүргізеді. Түзету кабинеттеріндегі қызметтер тегін ұсынылады және баланың дамуын жақсартуға және дұрыс әлеуметтенуіне бағытталған. Мекеме мектептер мен мұғалімдерге ерекшеліктері бар балаларды оқытуды ұйымдастыруға көмек көрсетеді. Медициналық қызметтермен және психикалық денсаулық орталықтарымен өзара жұмысты үйлестіреді.
№5 ППТК басшысы Гүлжанар Ахаева кабинеттің биыл 1 сәуірден бастап жұмыс істей бастағанын, мекеме жылына 200-ден 300-ге дейін бала қабылдай алатынын айтты. Мұнда 20 жоғары білікті арнайы педагог жұмыс істейді. Кабинеттің жалпы ауданы 625 шаршы метр, оның аумағында 10 мамандандырылған кабинет орналасқан. Олардың барлығы заманауи әдістемелік және дидактикалық материалдармен жабдықталған.
— Түзету кабинетінің ерекшелігі — сенсорлық интеграция, АВА-терапия элементтері және Floor time әдістемесі сияқты түзету көмегінің заманауи әдістерін қолдану. Мекеме сенсорлық интеграция бағдарламаларын жүзеге асыруға арналған жабдықтармен толық жабдықталған. Бүгінде кабинетте жұмыстың бірінші циклі аяқталды, оның шеңберінде 70-ке жуық бала емделіп шықты. Қазіргі уақытта ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды командалық бағалау жұмыстары жүргізілуде, — деп атап өтті кабинет басшысы.
Астана қалалық Білім басқармасының басшысы Қасымхан Сенғазыевтің айтуынша, негізгі проблема — профильді мамандардың жетіспеушілігі, яғни логопедтер, дефектологтар, сурдопедагогтар, тифлопедагогтар және басқалар жетіспейді. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың саны жыл сайын артып келеді және ол өсе беретіні анық. Бүгінде елордада 5 түзету кабинеті жұмыс істейді. 2027 жылы тағы бір осындай кабинет ашу жоспарлануда.
Қоғамдық кеңестің мүшесі Назгүл Мақжан Астанада аталған бағытта жүйелі жұмыс жүргізіліп жатқанын жеткізді.
-Инклюзияны қолдаудың жаңа кабинеттері ашылуда, мектептер мен колледждердің материалдық-техникалық базасы нығайтылуда, мамандар мен педагог-ассистенттердің біліктілігі арттырылуда. Алайда назар аударуды қажет ететін мәселелер де бар — түзету қызметтерін алу кезегі, салалық мамандардың жетіспеушілігі, сондай-ақ ерекше балаларға кәсіптік білім беру үшін нормативтік базаны жаңарту қажеттілігі. Негізгі мақсат – балаларды толық әлеуметтендіру және әр баланың әлеуетін ашу. Инклюзия — тең мүмкіндіктер, даралықты құрметтеу және әркімнің қабілетіне деген сенім. Қоғамдық кеңестің мүшелері және азаматтық қоғамның өкілдері ретінде осы мәселелерді бақылауда ұстауды жалғастырамыз, әрбір бала өзін қажетті, сүйікті және табысты сезінетін жағдай жасауға бағытталған бастамалар мен шешімдерді қолдаймыз, — деді Назгүл Мақжан.
Құралай Мұратова
Фото: Василий Крась
