Қазіргі кезде кез келген аурудан қорғанудың негізгі әдісі оның профилактикасы болып табылады. АИТВ-инфекциясына келетін болсақ, профилактикалық шаралар вирустан сақтанудың жалғыз мүмкіндігі болып саналады. АИТВ – мінез-құлық ауруы. Оның көбеюдің басты себебі – қорғалмаған жыныстық қатынасқа түсу және инъекциялық есірткіні бірлесіп қолдану. Осы санаттағы адамдар халықтың негізгі топтарына (ХНТ) жатады. Бұл топқа инъекциялық есірткіні қолданатын адамдар, жыныстық қызмет көрсету саласының қызметкерлері, сондай-ақ еркектермен жыныстық қатынасқа түсетін еркектер кіреді.
Әрине, бұл топтармен жұмыс жасау медицина қызметкерлері үшін қиынға соқтырады. Осыған байланысты, арнайы ойлап табылған әдіс – аутрич-жұмысы. Бұл жабық топтар арасында профилактикалық жұмыс жасауға ыңғайлы. Аутрич жұмысты – осы қауымдастықтарға кіретін адамдар орындайды. Көбінесе, осы топтың адамдары немесе олардың достары мен туыстары. Олар медицина қызметкерлері мен клиенттер арасындағы жолсеріктер болып саналады.
Бүгінгі күні аутрич-қызметкерлер халықтың негізгі топтары арасында жүргізілетін профилактикалық шаралардың қозғаушы күші деп айтуға болады. Аутрич-қызметкердің негізгі міндеттері клиенттермен байланыс орнату, қызметтерді алуға жаңа адамдарды тарту, оларды АИТВ, вирустық гепатиттер, жыныстық инфекциялардың алдын алу мәселелері бойынша хабардар ету болып табылады. Сондай-ақ оларға қауіпсіз мінез-құлық дағдыларына үйрету, жеке қорғаныс құралдарын, инъекцияға арналған стерильді құралдарды тарату, тексеру алдында кеңес беру, сондай-ақ медициналық ұйымдарға, атап айтқанда, АИТВ орталығына бағыттау жатады.
Біреуге, бір қарағанда, аутрич-қызметкердің жұмысы соншалықты күрделі болып көрінбеуі мүмкін, бірақ, іс жүзінде бұл мүлдем олай емес. Шынында да, АИТВ-инфекциясы туралы сенімді білімнен басқа, адамдарға дұрыс көзқарас таба білу, сенімді қарым-қатынасты сақтау, клиенттің қызмет алуға деген адалдығын орнату қажет.
Айта кету керек, мұндай жұмысшылардың қызметі белгілі бір ережелерді мүлтіксіз орындауды талап етеді, оларды бұзып, сенім тізбегін біржола жоғалтуға болады.
Аутрич әрқашан клиенттің өмір салтын объективті қабылдауы керек. Мысалы, егер біз есірткіге тәуелді адам туралы айтатын болсақ, онда есірткіні қолдану ниеті оны факт ретінде қабылдайды.
Әрине, бұл есірткіге тәуелділік мақұлданады дегенді білдірмейді: клиент есірткіні қолдануды тоқтатуға мәжбүр емес, бірақ, ол біртіндеп осы қадамға итермелейді. Негізгі ереже: жұмыс еріктілік, анонимдік және құпиялылық қағидаттарына негізделуі керек. Аутрич клиент айтқысы келетін ақпаратты ғана біледі және оған тікелей қажет қызметтерді ғана көрсетеді. Сонымен, аутрич әрқашан кез келген адаммен, оның сенімдері мен құндылықтарына қарамастан жұмыс істеуге дайын болуы керек.
Мұның бәрі – өте қиын және өте жауапты, әсіресе, көбінесе олардың қамқоршылары өздерінің өмір салтын бөтен адамдардан жасыратын адамдар. Сонымен қатар, аутричтерде арнайы білім жоқ, олардың өкілеттіктері өте қарапайым. Осыған қарамастан, олар күнделікті көрінбейтін, бір қарағанда, басты мақсаты – АИТВ жұқтыру қаупі бар адамдардың қауіпті мінез-құлқының ықтимал зиянды салдарын барынша азайту, ал кейбіреулеріне тіпті дұрыс өмір жолына түсуге көмектесетін жұмысты орындайды.
У.СӘУЛЕБАЕВ, Астана қаласы әкімдігінің
«АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығы» МКҚК
алдын алу бөлімінің меңгерушісі
